Društvene i ideološke osnove izborne izlaznosti – Srbija 1990–2020.

Todosijević, Bojan (2020) Društvene i ideološke osnove izborne izlaznosti – Srbija 1990–2020. In: Kako, koga i zašto smo birali : izbori u Srbiji 1990-2020. godine. Biblioteka Društvo i nauka. Edicija Posebna izdanja . Institut za političke studije : Službeni glasnik, Beograd, pp. 203-248. ISBN 978-86-7419-332-7

Text BTODOSIJEVIC_Kako_koga_i_zašto_smo_birali_Izbori_u_Srbiji_1990_2020.pdf - Published Version Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (1MB)

Abstract

U literaturi se ističe da učešće na izborima daje legitimitet političkom sistemu i da je indikator prihvatanja demokratskog poretka. Međutim, uprkos normativnom značaju učešća na izborima, u savremenim demokratijama, pa i u Srbiji, veliki procent građana svojevoljno ne učestvuje na izborima. Različite socijalne, ekonomske i demografske varijable se u literaturi navode kao značajni prediktori izborne izlaznosti. Na primer, utvrđeno je da stariji, bolje situirani i obrazovaniji građani češće izlaze na izbore nego mlađi, siromašniji i slabije obrazovani. Politička participacija je takođe povezana i sa stavovima prema političkom sistemu: građani koji imaju pozitivnije mišljenje o političkom sistemu su skloniji učešću na izborima. U ovom radu se analizira značaj društvenih, ekonomskih, psiholoških i političkih faktora u predikciji izborne izlaznosti na nacionalnim izborima u periodu od uvođenja višestranačke demokratije. Sagledavanje korena izborne izlaznosti ima poseban značaj u Srbiji – zbog relativno niske izlaznosti u Srbiji i zbog manjka relevantnih istraživanja. Istraživanje je bazirano na podacima prikupljenim u okviru niza izbornih istraživanja javnog mnjenja sprovedenih u periodu od 1990. do 2020. godine. Generalno se radi o podacima dobijenim anketiranjem slučajnih višestepenih uzoraka punoletnih građana Srbije. Rezultati analize ukazuju na to da se srpski ispitanici ne razlikuju značajno od onog što se nalazi u naučnoj literaturi – verovatnoća izlaska na izbore je manja kod nižih socijalno-ekonomskih slojeva stanovništva. Zadovoljstvo funkcionisanjem demokratije je u vezi sa većom verovatnoćom izlaska na izbore. Najizrazitiji uticaj imaju varijable partijskog diferencija, naročito afektivna polarizacija, što ukazuje na značaj izdiferenciranog doživljaja političkih stranaka od strane glasača.

Actions (login required)

View Item